Mijn frustratie met de term Lean

Wat is dat toch in de bouw en installatie als ik de term Lean laat vallen? Of er gaan haren recht overeind staan of ik krijg te horen “Is dat met die Post-it’s? Dat hebben we al geprobeerd en dat werkt bij ons niet.” En andere mooie is: “Lean komt toch uit de autoproductie? Nou, wij maken geen auto’s.”

En ja, ik realiseer me echt wel, dat er veel voorbeelden zijn waarbij er onder de noemer Lean, weliswaar is gereorganiseerd, maar het er niet per se beter op is geworden. Afgedwongen planningen. Nieuwe werkwijzen doorgevoerd, zonder dat de mensen die ze uitvoeren, erover geraadpleegd zijn. Mensen die hun baan kwijtraakten nadat processen ‘Lean’ werden ingericht. Dat heeft het imago van Lean geen goed gedaan. Laat ik daarom bij deze een lans breken; dit heeft niets, maar dan ook niets, met Lean te maken.

Methodieken om processen te optimaliseren en werk te standaardiseren, zijn inderdaad een belangrijk onderdeel van de Lean aanpak. Afdwingen, eenzijdig doorvoeren en mensen ontslaan, zijn echter allesbehalve Lean. Sterker nog, Lean is het tegenovergestelde; je gaat het samen iedere dag beter doen om het werk soepel te laten lopen, leuker te maken en ruimte te bieden aan (de ontwikkeling van) ieders talenten om steeds weer waarde toe te voegen voor je klant.

Als je de Lean & Learn methodieken, zoals wij ze liever noemen, inzet zoals ze bedoeld zijn, heeft dat alleen maar positieve effecten op je organisatie en de samenwerking. Ik noem er een paar:

• Je kunt je processen efficiënter inrichten waardoor je tijd overhoudt om continu te verbeteren.
• Je krijgt meer inzicht in waar je kunt verbeteren om zo de waarde voor je klant te vergroten.
• Je vergroot het meesterschap van je mensen en zet ze in waar ze het best tot hun recht komen.
• Je geeft mensen meer autonomie over hun eigen werk, waardoor hun betrokkenheid groter wordt en hun motivatie toeneemt.

Ik vind het jammer dat ik steeds de negatieve verhalen recht te buigen heb. Het lijkt dan zo op “Wij van WC-eend, adviseren WC-eend.” En toch blijf ik het doen. Lean & Learn methodieken werken namelijk echt, als je ze volgens het recept uitvoert. En daarin zit nou net de crux. Ik kan me de frustraties ook wel voorstellen. De methodieken worden vaak te snel als een trucje toegepast. En als het trucje niet snel genoeg lukt, dan denken we dat het niet werkt. Zo gaat dat met slechte ervaringen.

Lean is echter een manier van denken en (samen)werken die je je gaandeweg in de praktijk eigen maakt als team. Vergelijk het met leren autorijden. Je gaat eerst lessen met een rijinstructeur ernaast. Als je je rijbewijs hebt gehaald, ben je nog geen bedreven en zelfverzekerde bestuurder. Dat leer je pas door veel kilometers te maken.

Zo is het ook met je ontwikkelen op het gebied van Lean in je organisatie. Als je de theorie hebt geleerd en de eerste stappen in jouw praktijk hebt gezet, laat je dan eerst nog wat begeleiden. In ieder geval tot je eerste succesvol afgeronde verbeterproject. Zo borg je dat de betrokken collega’s een positieve ervaring hebben met deze nieuwe manier van werken en dat ze zien wat het resultaat kan zijn. Op die manier creëer je ambassadeurs in je eigen organisatie, wordt de verdere implementatie een stuk eenvoudiger en zul je de vruchten plukken van de positieve effecten van Lean. Daar ben ik van overtuigd.

Zo, ik ben mijn frustratie kwijt. ;-) Ik hoop dat ik je nieuwsgierig heb gemaakt, want ik gun iedere organisatie de échte Lean-ervaring.

Jan-Dirk van de Laar blogt als expert voor installatie.nl waar dit blog op 22 mei 2023 verscheen.